Thang máy bị kẹt – Nguyên nhân, cách xử lý an toàn và biện pháp phòng tránh

I.Khi thang máy bỗng nhiên bị kẹt – nỗi lo giữa không trung

Không ai mong muốn bị kẹt trong thang máy. Giữa không gian kín, thiếu không khí và cảm giác bất lực, sự hoảng sợ có thể nhanh chóng lan rộng.
Theo thống kê từ các đơn vị bảo trì, trung bình mỗi năm tại Việt Nam ghi nhận hàng trăm vụ thang máy bị kẹt hoặc dừng đột ngột, chủ yếu xảy ra ở các tòa nhà chung cư, văn phòng và hộ gia đình sử dụng thang máy mini.

Phần lớn nguyên nhân không đến từ lỗi thiết kế, mà do thiếu bảo trì định kỳ, quá tải trọng hoặc mất điện đột ngột. Việc hiểu rõ nguyên nhân và biết cách xử lý đúng đắn sẽ giúp bạn bình tĩnh, an toàn và tránh hậu quả đáng tiếc.
 

II. Nguyên nhân khiến thang máy bị kẹt – hiểu đúng để phòng tránh

Khi thang máy bị kẹt, cabin thường dừng giữa các tầng, cửa không mở được, bảng điều khiển tắt hoặc đèn nhấp nháy. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất khiến xảy ra tình trạng kẹt thang máy..

1. Mất điện đột ngột hoặc nguồn điện không ổn định

Đây là nguyên nhân chiếm hơn 40% các sự cố kẹt thang máy. Nguồn điện không ổn định hoặc mất điện bất ngờ vì 1 lý do nào đó.

 
Khi điện lưới bị ngắt đột ngột, thang máy dừng giữa tầng. Nếu không có hệ thống cứu hộ tự động (ARD), người trong cabin sẽ không thể ra ngoài.

• Cơ chế: Mô-tơ dừng hoạt động, thắng cơ tự động kích hoạt để giữ cabin cố định.
   
• Phòng tránh: Trang bị bộ ARD hoặc UPS để cabin tự động di chuyển đến tầng gần nhất và mở cửa.
   
• Giải pháp: Nếu đang ở trong thang, giữ bình tĩnh, bấm nút “ALARM” hoặc “INTERCOM” để thông báo cho quản lý tòa nhà.

2. Quá tải trọng – nguyên nhân tưởng nhỏ nhưng cực kỳ nguy hiểm

Mỗi thang máy đều có giới hạn tải trọng (ví dụ: 450kg ~ 6 người). Khi vượt quá mức này, cảm biến an toàn sẽ kích hoạt, khiến thang không di chuyển hoặc bị kẹt giữa tầng.

• Cơ chế: Bộ cảm biến sàn thang gửi tín hiệu lỗi, hệ thống điều khiển dừng hoạt động để bảo vệ cáp tải.
• Dấu hiệu: Thang kêu “bíp”, không đóng cửa hoặc dừng đột ngột sau khi di chuyển.
• Phòng tránh: Không chen thêm người khi thang đã đầy; không chở hàng hóa quá nặng; dán bảng tải trọng dễ thấy trong cabin.
• Giải pháp: Nếu đã kẹt, không cố ra ngoài – hãy bấm nút “Open Door” hoặc “Emergency Call”, chờ nhân viên kỹ thuật.

3. Lỗi cảm biến cửa hoặc vật cản kẹt giữa khe cửa

Cảm biến cửa là hệ thống giúp thang máy nhận biết vật cản (tay, đồ vật) khi đóng cửa. Nếu bụi bẩn, giấy, hoặc vật cứng kẹt giữa khe, cửa không đóng kín, hệ thống sẽ ngắt hoạt động.

• Cơ chế: Mạch cảm biến quang báo tín hiệu “door error” → thang không di chuyển.
• Phòng tránh: Vệ sinh cảm biến cửa định kỳ; không dùng tay giữ cửa; không để trẻ em chơi gần cửa thang.
• Giải pháp: Nếu bị kẹt, không cạy cửa. Gọi kỹ thuật kiểm tra và làm sạch cảm biến.

4. Hỏng hóc cơ khí: Cáp tải, puly, hoặc thắng cơ trục trặc

Đây là nhóm nguyên nhân phức tạp và tiềm ẩn nguy hiểm cao.
Nếu cáp bị lệch, puly mòn, hoặc thắng cơ kẹt, cabin có thể dừng đột ngột, gây rung hoặc trượt nhẹ.

• Cơ chế: Ma sát không đều khiến bộ hãm an toàn (safety gear) kích hoạt.
• Phòng tránh: Bảo dưỡng định kỳ 3–6 tháng/lần, đặc biệt là kiểm tra hệ thống cáp, puly và thắng cơ.
• Giải pháp: Khi phát hiện tiếng “rít” hoặc rung mạnh, lập tức ngừng sử dụng và báo kỹ thuật.

5. Lỗi điều khiển – bo mạch, biến tần, PLC gặp sự cố

Thang máy vận hành nhờ hệ thống điều khiển trung tâm (PLC). Nếu bo mạch bị lỗi, hệ thống mất tín hiệu, cabin dừng giữa tầng.

• Cơ chế: Lỗi phần mềm hoặc quá nhiệt biến tần → PLC tự ngắt để bảo vệ.
• Phòng tránh: Kiểm tra nhiệt độ phòng máy, vệ sinh bo mạch, tránh ẩm mốc.
• Giải pháp: Chỉ kỹ thuật viên có chuyên môn mới được thao tác khởi động lại. Tuyệt đối không tự reset nguồn điện.

6. Thang máy cũ, không kiểm định định kỳ

Nhiều tòa nhà cũ hoặc hộ gia đình sử dụng thang máy 10–15 năm không bảo trì đúng lịch. Cáp, cảm biến, bảng điều khiển xuống cấp, gây kẹt hoặc dừng bất ngờ.

• Phòng tránh: Kiểm định ít nhất 6 tháng/lần theo tiêu chuẩn Việt Nam.
   
• Giải pháp: Nâng cấp hệ thống điều khiển, thay cáp tải hoặc cabin nếu cần thiết.

III. Làm gì khi bị kẹt trong thang máy – hướng dẫn an toàn từng bước

Khi sự cố xảy ra, phản ứng đầu tiên thường là hoảng sợ. Tuy nhiên, chính bình tĩnh mới là “công cụ sinh tồn” hiệu quả nhất. Vì hoảng sợ trong không gian hẹp có thể khiến bạn khó thở và thiếu oxi.

1. Giữ bình tĩnh, hít thở chậm và không la hét

Không khí trong thang máy vẫn đủ cho vài chục phút, thậm chí hàng giờ. Việc la hét chỉ làm tiêu hao oxy và tăng hoảng loạn.

2. Bấm nút “ALARM” hoặc “INTERCOM” để gọi cứu hộ

Mọi thang máy đều có hệ thống báo khẩn hoặc liên lạc với phòng quản lý. Giữ nút trong 3–5 giây để kích hoạt chuông hoặc gọi trực tiếp.
 

3. Dùng điện thoại liên lạc với người bên ngoài

Nếu có sóng điện thoại, hãy gọi lễ tân, bảo vệ hoặc kỹ thuật tòa nhà. Thông báo rõ: “Tôi đang bị kẹt trong thang máy tầng X – thang số Y”. Hoặc dùng tính năng gọi cứu trợ từ bên trong thang máy. 

Thường thì trong thang máy sẽ kín và không có sóng điện thoại hay mạng. Nên bạn thử tìm kiếm ở bảng điều khiển thang máy xem có chức năng gọi hỗ trợ khẩn cấp từ bên ngoài hay không. 1 số thang máy sẽ có chức năng này.
 

4. Tuyệt đối không cạy cửa hoặc cố trèo ra ngoài

Cabin có thể bất ngờ di chuyển khi hệ thống điện được khôi phục – đây là nguyên nhân chính gây tai nạn tử vong trong các vụ thoát ra sai cách.
 

5. Ngồi hoặc đứng sát tường, tránh gần cửa cabin

Điều này giúp giảm chấn thương nếu cabin rung hoặc di chuyển nhẹ khi cứu hộ kích hoạt. Nếu thang máy rơi tự do. Không đứng hoặc nhảy lên vì có thể trạm trần cabin gây tổn thương vùng đầu và khi tiếp xúc với sàn có thể gãy chân hoặc tổn thương vùng xương chậu.

6. Khi nghe tiếng kỹ thuật viên bên ngoài

Hãy trả lời bình tĩnh, làm theo hướng dẫn, và chờ họ mở cửa an toàn bằng dụng cụ chuyên dụng. Không ào ra trước khi đội kỹ thuật xử lý xong tránh gặp những tính huống nguy hiểm.

IV. Khi bạn ở bên ngoài và phát hiện thang máy bị kẹt người

Nếu nghe thấy tiếng kêu cứu hoặc thấy bảng điều khiển dừng, hãy:

1. Giữ bình tĩnh và xác định vị trí cabin qua đèn tầng.
2. Liên hệ ngay đội kỹ thuật hoặc tổng đài cứu hộ 24/7.
3. Tuyệt đối không dùng xà beng, gậy hoặc tay cạy cửa. Cabin có thể di chuyển bất ngờ gây nguy hiểm cho cả hai phía.
4. Giữ liên lạc với người bị kẹt, trấn an họ, hướng dẫn họ tiết kiệm năng lượng và chờ kỹ thuật đến.

V. Biện pháp phòng tránh thang máy bị kẹt – an toàn từ gốc rễ

1. Bảo trì và kiểm định định kỳ

Theo quy định, thang máy cần kiểm định kỹ thuật an toàn 6 tháng/lần.
Mỗi lần bảo trì, kỹ sư sẽ kiểm tra cáp, cảm biến, motor, thắng cơ, và bo mạch điều khiển để đảm bảo mọi hệ thống hoạt động ổn định.

2. Lắp đặt hệ thống cứu hộ tự động (ARD)

ARD giúp cabin tự động di chuyển đến tầng gần nhất và mở cửa khi mất điện. Đây là thiết bị không thể thiếu cho các tòa nhà cao tầng.

3. Kiểm tra tải trọng và hướng dẫn người sử dụng

Treo bảng hướng dẫn trong cabin: “Không vượt quá X người / Y kg”.
Huấn luyện nhân viên tòa nhà và cư dân về cách xử lý khi thang bị kẹt.

4. Giữ vệ sinh, tránh vật cản trong cửa thang

Bụi bẩn, rác, hoặc đồ vật nhỏ có thể khiến cảm biến hoạt động sai. Lau dọn khu vực cửa mỗi tuần.

5. Lựa chọn đơn vị bảo trì uy tín

Ưu tiên các công ty có chứng chỉ kiểm định, kỹ thuật viên chuyên nghiệp, có hotline cứu hộ 24/7 và cam kết phản ứng trong 15–30 phút khi sự cố xảy ra.

VI. Kết luận: Bình tĩnh – đúng quy trình – an toàn tuyệt đối

Kẹt thang máy là sự cố có thể xảy ra ở bất kỳ tòa nhà nào, nhưng nếu được bảo trì tốt và người sử dụng có kiến thức an toàn, rủi ro sẽ giảm đến mức tối thiểu.
Hãy nhớ ba nguyên tắc vàng:

1. Không hoảng loạn.
2. Không tự ý hành động.
3. Luôn gọi cứu hộ chuyên nghiệp.

Nếu bạn cần tư vấn lắp đặt thang máy hãy liên hệ
Công ty TNHH Dịch vụ Thang máy Trường Sinh – Chuyên thi công lắp đặt thang máy - Xây nhà - sửa nhà trọn gói.
Hotline hỗ trợ 24/7:  0975.258.999- 085.258.9999